Ålggoiellemfáhka

Oahppoprográmma ulmme l ålggoiellemberustiddje nuorajda vaddet gájkbelak oahpov gånnå l máhttelis åvddånit muhtem válljiduvvam dåjmajn. 

Dán oahpo baktu oahppá gåktu bagát ietjádijt ålggoiellemin. Máhttá adnuj válldet ålggoiellemav iesjgeŋga barggoaktijvuodan.

Oahpo baktu oadtju oahppogárvedime oahppomáhtudagáv ja dajna máhttá åhtsåt alep åhpadussaj iesjgeŋga fáhkasuorgen maŋŋel gå l ållim ålggoiellemfágajn.

Oahppoprográmma fáhkasuorge:

• Ålggoiellemoahppo
• Álmmukvarresvuohta ja ålggoiellem
• Tuvrrajådedibme ja bagádallam
• Aktijvva (válljidahtte prográmmafáhka)
• Ressurssa (válljidahtte prográmmafáhka)

Divna ålggoiellemfága aktidi teorijjav ja åvddånimev praktihkalasj tjehpudagájs.

Ålggoiellemoahppo

Fáhka tjalmos vuodotjehpudagájt ålggoiellemin, tjanádum sihke dåjmajda, kulturmáhtudahkaj ja luonndomáhtudahkaj.

Álmmukvarresvuohta ja ålggoiellem 

Fágan oahppá gåktu máhttá ålggoiellemav adnet diedulattjat gå barggá álmmukvarresvuodajn. 

Tuvrrajådedibme ja bagádallam

Fágan oahppá dåjmadit, bagádallat ja jådedit iehtjádijt tuvran juogu de iesjmiellusasj, vidnulasj ja/jali kommersiálla aktijvuodan.  

Oahppe gudi prográmmaj åhtsi bessi válljit guokta prográmmasuorgij gaskan: 

Ålggoiellem aktijvva

Gåbttjå ålggoiellemdåjmajt gibttsom ja ájrustibme. Ulmme oahppijda gålmmå jage maŋŋela la dåjmadit jasskis ja iesjrádálasj gibttsomav sinna ja ålggon (spårttågibttsom).  Ájrustimen dættodip vuodulasj teknihkajt, jasskis jåhtulagáv kajáhkan juohkka jáben, tuvrragárvedibme ja kajáhkkaadnem guhkes manon. Fáhka dættot aj ahte oahppe galggi oahppat gåktu vuodulasj åhpadimev dåjmaj birra iehtjádijda vaddet. 

Ålggoiellem ressurssa

Giehtadallá gåktu luondos ávkástallat, duola dagu bivdo, guollima, tjoaggema ja tjuohppama baktu. Fáhka dættot ålles prosessav sáddjimis, tjuohppamis ja riejddimis vuorkkimij, ja biedjá dav birrasa, praktihkalasj ja kulturhiståvrålasj aktijvuohtaj. 

Dát oahppoprográmma vaddá dunji dábálasj oahppomáhtudagáv, ja vaddá dunji máhttelisvuodav åhtsåt ienemus allaskåvlåjda ja universitiehtajda Vuonan ja ålggorijkan. 

Jus gattsa alep åhpadusáv, máhtá buojkulvissan sjaddat:

• fysioterapævtta, valástallampsykolåvggå jali persåvnålasj lásjmudallamhárjjidalle
• åhpadiddje, valástallamkonsulænnta jali rádevadde rubbmelasj dåjmadime ja varresvuoda gáktuj
• jådediddje ålggoiellemin ja turissman
• politijja, befálla jali offiserra 
• Moattebelakvuohta ietjá virgijs - oahppogárvedimmáhtudagájn máhtá åhtsåt ienemus åhpadusájda allaskåvlåjn ja universitiehtajn. 

Mujte val muhtem åhpadusájn li sierra bessamgájbbádusá. Dáv bierri guoradallat åvddål fágajt vállji.

Gávna åhtsåmmierijt ja gájbbádusájt alep åhpadussaj samordnaopptak.no-næhttabielen.

Åtså www.vigo.no baktu.

Åhtsåmmierre le juohkka jage snjuvtjamáno 1. biejve (guovvamáno 1. biejve, jus le vuostasjvuorro jali sierra árvustallam).

Hæhttu juohkka jage åhtsåt.

Knut Hamsun joarkkaskåvlån oahpov låhkåt le juoga sierra.

Midja lip unnes skåvlån, gånnå bargge buoragit dåbddi divna oahppijt, adjáj gejt ietja e åhpada.

Unnes ja tjielgas birrasa diehti le adjáj unnes gasska åhpadiddjes oahppáj. Dánen sierraláhkáj oahpástuvvap ja vuojnnep guojmme guojmema, jur gåktu lip.

Klássalanján astijt åhpadiddje juohkka oahppev viehkedittjat. Dáhta le ájnas, vaj juo vuostasj skåvllåbiejve rájes le jasskis åhpadibme. Skåvllå fállá moadda oahppoguovlo, ja oahppi li danen moattelágátja.

Birrusij lahkke oahppijs li ietjá bájkijs diehki jåhtåm, ja viessu årudagájn skåvlå lahka. Asstoájge äjvvalip buojkulvissan guotsadimsiejnen, bandyluojdon jali Hamsunguovdátja viessogåvvåvuosádagán.

Skåvlå oahppeoatsodiddje buoragit vuojnná årudahkaårrojt, ja buktá juohkkahattjav snivva guoradit ja oatsodit. Bårådagá Elin fállá ájvvanijt idedisbiebbmon, biejvvebiebbmon, ja mállásin. Mijá oahppe årrisa jasska.

Skåvlån li moadda oahppij aktijvuodav ja oahppe ja åhpadiddje vidjurijt nannijiddje árbbedábe. Aktisasj mannulagá bájken, rabás skåvllå iehkedis, fáhkabiejve, jahkásasj girdderoahttogilpos, ja vil ållo. Juohkka jage de ålligattja ásadi ájnas dáhpádusájt. Buvtadi ihkeven hávsskes jahkevuosádusáv ja tjállagav – ålles suohkana ávvon.

Lulu gus juonen sierran sjaddat? Åtså Knut Hamsun js:aj!